Als er één plaats mythisch is onder de bergsporters, ongeacht of ze ski mountaineering of trail beoefenen, dan moet dat vast en zeker Fully zijn. Het Zwitserse dorp op zich heeft weinig interessant te bieden, maar aan de rand van het dorpje, tussen de wijngaarden ligt een oude smalle spoorweg verscholen. Het is hier waar elk jaar de 'Fully vertical km' wedstrijd op wordt georganiseerd.
Wat voor wedstrijd? Bij een 'verticale km' gaat het niet om de afstand (de wedstrijden moeten korter zijn dan 5km). De maatstaf waartegen de deelnemers zich gaan meten is hoe snel ze 1000 meter hoogteverschil kunnen overbruggen. Per definitie dus een kort en steil parcours, waar Fully de kroon spant met de kortste afstand van 1,97km. Nergens ter wereld kan je een korter of steiler parcours lopen.
De smalle spoorweg dateert uit het einde van de 19e eeuw, toen er op die plaats een hydro elektrische centrale verbonden werd met een meer dat 1000 meter hoger ligt. Als je dit verticaal parcours wil lopen, wel dan is het vrij euh... straightforward. Rechtdoor en omhoog, gemiddeld stijgingspercentage van 50% met uitschieters tot 60%!
We waren op reis met het gezin, en hadden ons busje de avond voordien geparkeerd aan de oude elektriciteitscentrale. Rond 5u30 sloop ik via de achterkant naar buiten, en spoelde ik met wat verse koffie een pakje ontbijtkoekjes achterover. Nog wat slaperig vouwde ik mijn stokken uit, en stapte ik naar de start. Als ik kan kiezen dan wordt ik het liefst eerst rustig wakker alvorens te beginnen sporten, maar op deze manier mis ik weinig tijd samen met de familie. Een prachtige zonsopgang en koelere temperaturen zijn eveneens mooi meegenomen. Het geeft een soort voldoening om al je dag te kunnen starten terwijl de rest van de wereld rondom je nog moet ontwaken.
Ik start met een soepele tred en loop de eerste tiental meters richting het oude spoor. Mijn lichaam is nog in het ongewisse over wat er straks van verwacht wordt. Al snel begint het echte klimmen, en ik schakel een versnelling lager. Ik neem een ritme aan en wissel lopen af met stappen, terwijl ik mijn stokken gebruik om mezelf naar boven te stuwen. Ik volg de uitgesleten voetstappen van mijn ultra trail idolen die mij hier zijn voorgegaan. Kilian Jornet, Remi Bonnet, Jim Walmsley... allemaal zijn ze hier gepasseerd. Mijn verticaal tempo geeft aan dat ik 1250m / hr aan het klimmen ben. Als ik dat kan aanhouden tot boven dan blijf ik ruim onder het uur. Het absolute record op de verticale kilometer is net onder de 30 min! Het zweet is me ondertussen al uitgebroken wanneer ik het eerste bordje zie waarop de 100 meter is aangeduid. Ik houd mijn ritme al stappend aan, 4 stappen en dan mezelf opduwen en m'n stokken hoger zetten. Het stijgingspercentage blijft vrij gelijk en hoewel ik niet voluit ga wil ik toch graag een tempo aanhouden van boven de 1000m/hr.
Veel lopen komt er niet meer aan te pas, daar is de hellingsgraad gewoon te steil voor. De bordjes van 200m en 300m komen eraan. Mijn gedachten gaan onvermijdelijk naar de thermen en sauna van Lavey les bains, waar ik gisteren zat in te zweten. De zweetdruppels vallen langs mijn neus in het ritme van mijn stappen voor me neer. Telkens ik me met mijn stokken omhoog duw zie ik 2 of 3 druppels op de stoffige grond terechtkomen. De benen voelen nog wat zwaar aan van de afgelopen week. Die zijn de 76km lange XTraversee van 7 dagen geleden nog aan het verwerken, alsook enkele bergtoppen die ik tijdens onze vakantie niet kon afslaan.
Het bordje van 400m en 500m volgen, hoewel niet zo snel. Veel verder wil ik niet vooruit denken op deze 'real life stairmaster' en ik laat de hoogtemeters gestaag bijtikken. Telkens ik een beetje op adem wil komen zakt het tempo naar 8 a 900 meter per uur. Het is niet bepaald een wedstrijd die ik aan het lopen ben, maar mijn competitieve kantje zou toch graag ruim onder het uur blijven voor de verticale km. Halfweg duikt de steile spoorweg een tunnel door, en het is aanpassen aan het donker. Ik zie wat wazig nog van de slaap of het donker, maar het kan evengoed van de inspanning en het zoute zweet in mijn ogen zijn.
Na de tunnel komt de finish in zicht. Het witte huisje 500m hoger is het einde.
Dit is dus hoe die hellingsgraad van 60% aanvoelt!
Een kort stukje na de tunnel slaag ik erin om een aantal stappen te lopen, alvorens ik terug gedwongen wordt tot stappen door een metalen kabelgeleider. Ik kijk nog snel even omhoog en het lijkt alsof de resterende meters tegen een verticale muur moeten worden beklommen. Vanaf het bordje van de 600meter is de hellingsgraad nog wat steiler geworden. Dit is dus hoe de hellingsgraad van 60% aanvoelt! Ik stel in gedachten voor hoe ik op de ruggengraat van een grote draak richting de staart loop. Het voelt alsof de draak zijn staart omhoog richt en mij probeert achterover te gooien, terug helemaal naar de vallei beneden. Fascinerend hoe ons brein werkt en ronddwaalt, maar de verticale realiteit blijft voor mij tentoon gesteld. 700 en 800 meter passeren nu ook de revue dus het einde komt echt wel dichtbij.
Ik kijk nogmaals omhoog, en ik zie het witte verlossende huisje nu echt wel dichtbij. Waar er geen uitgesleten trap, of spoorwegstang is om je voet op te plaatsen heeft een trail engel een extra trapje gemaakt, godzijdank! Stokken zijn hier geen overbodige luxe, en ik klim zelfs een stukje op handen en voeten. Ik gebruik de 2 rails alsof ze onderdeel van een ladder zijn die is neergelegd tegen deze bergflank. Zo'n 50 meter voor de finish gaat het via een kort trapje nog langs rechts, en steek ik een baan over. Ik wil deze weinige vlakke meters lopen, maar de benen zijn ondertussen met beton volgegoten. Ik kijk op mijn horloge en zie 48min20sec staan. Met brandende longen en zware benen pers ik er nog een laatste 'sprint' uit naar de finish. Ik slaag erin om onder de 50 minuten te finishen, en ben daar gezien de omstandigheden tevreden mee!
Een ander paar engelen hebben nog een kraantje drinkwater naast het verlossende 1000 meter bordje geplaatst. Ideaal om de bloedsmaak uit je mond weg te spoelen, en de voldoening van de 1000 meters te laten bezinken. Ik fris mezelf wat op, neem nog wat foto's en loop rustig naar beneden. De dag kan beginnen...
Ben je ooit in de buurt van Fully, parkeer dan zeker eens bij de oude hydro elektrische centrale. Het drinkwater bovenaan smaakt hemels en is gratis!
